ΚΡΗΤΙΚΟΙ ΧΟΡΟΙ: 

• Εθιανός πηδηχτός:τοπικός πηδηχτός χορός της περιοχής  Εθιάς Αστερουσίων Μεσσαράς Ηρακλείο με δική του μελωδία και βήματα.Τον έχουμε καταγράψει στο χωριό Ροτάσι από Εθιανούς  ηλικιωμένους χορευτές.

• Ρουματιανή σούστα( ή γιτσικιά):πηδηχτός,επιβλητικός χορός ,ο οποίος χορεύεται στην περιοχή Παλαιά Ρούματα Κισσάμου Χανίων.Τα τελευταία χρόνια χορεύετε μόνο από άντρες ενώ μαρτυρίες ντόπιων μας λένε ότι παλαιότερα συμμετείχαν και οι γυναίκες.Υπάρχει καταγραφή στο αρχείο του μουσικού Δημήτρη Βακάκη(ο οποίος κατάγεται από τα Παλαιά Ρούματα) στην οποία χορεύουν ηλικιωμένοι ντόπιοι χορευτές.     

• Συρτός χανιώτης :θρησκευτικός χορός στον οποίο ο χορευτής εκφράζεται κάνοντας φιγούρες περισσότερο στο έδαφος παρά στον αέρα.Η περιοχή της Κισσάμου Χανίων θεωρείται από  μουσικούς και χορευτές η ρίζα του χορού.Παρατηρούμε στις επιτόπιες έρευνες ότι ο συρτός  (όπως και όλοι οι κρητικοί χοροί)παρουσιάζει πολλές παραλλαγές από επαρχία σε επαρχία και φυσικά από νομό σε νομό στην Κρήτη,γεγονός που αναδυκνύει τον πλούτο της μουσικοχορευτικής παράδοσης της Κρήτης,αλλά και την έντονη τοπικιστική έκφραση των Κρητών σε όλες τις εκδηλώσεις της ζωής τους.Τον έχουμε καταγράψει στο Καστέλι Κισσάμου Χανίων.

• Ρόδο:γυναικείος χορός της περιοχής Λουσακιές Κισσάμου Χανίων με γλυκειά μελωδία και σεμνό βηματισμό.Τον έχουμε καταγράψει στο χωριό Λουσακιές.

• Τριζάλης:χαρακτηρίζεται και ως κουρουθιανός.Γυναικείος ,δυναμικός χορός από την επαρχία του Αμαρίου Ρεθύμνου.

• Κατσιμπαδιανός(κατσαμπαδιανός,κουτσαμπαδιανός ή κουτσιστός): Χορός ,ο οποίος χορεύεται στο Ρέθυμνο .Έχει καταγραφεί στην επαρχία Αμαρίου,σε μερικές περιοχές της επαρχίας Αγ.Βασιλείου αλλά και  σε  και σε περιοχές γύρω απ’αυτήν όπως τα Χάρκια,τους Έρφους και την Ελεύθερνα.

• Απανωμερίτης :αναφέρεται και ως προβατινίστικος από τα από τα απότομα και αυστηρά χτηπήματα των γυναικών που κάνουν όταν τον χορεύουν και θυμίζουν τα βήματα της προβατίνας.Τον συναντούμε στο Ρέθυμνο και Ηράκλειο.Τον έχουμε καταγράψει στο χωριό Ροτάσι Αστερουσίων στο Ηράκλειο.

• Πρινιώτης(ή πρινιανός):Πηδηχτός χορός με χαρακτηριστική μελωδία από  τον νομό Λασιθίου με διάφορες παραλλαγές βημάτων από επαρχία σε επαρχία. Χορεύτεαι με λαβή από τους ώμους.Το πρώτο μέρος χορεύεται με βήματα επί τόπου και το δεύτερο μ’ένα χαρακτηριστικό κάθισμα.Το κάθε μέρος ταυτίζεται και αναγνωρίζεται μ’ένα μουσικό γύρισμα.Τα δύο μέρη εναλάσσονται συνέχεια.Παλαιότερα και σ’αυτό το χορό τραγουδούσαν οι χορευτές.Τον έχουμε καταγράψει στο χωριό Κριτσά Αγ.Νικολάου,ενώ υπάρχουν καταγραφές αυτού του χορού στο χωριό Αγ.Γιώργη Σητείας από την Δόμνα Σαμίου και στο 18^ο Παγκόσμιο Συνέδριο για την Έρευνα του Χορού στο Άργος με ηλικιωμένους χορευτές από την ανατολική Κρήτη.                                                                                           

• Πεντοζάλης(ή πεντοζάλι):ο χορός του λεβεντιάς ,της περηφάνιας ,στοιχεία που χαρακτηρίζουν την ψυχοσύνθεση των Κρητων.Κάποιοι υποστηρίζουν ότι πρωτοχορεύτηκε από άντρες στην περίοδο της             τουρκοκρατίας στα Χανιά,άλλοι συνδέουν τον χορό με τον σιγανό χορό από τις καταγραμμένες ηχοχραφήσεις του 1930 και μετά όπου οι κοντυλιές(σιγανός χορός)αναφέρονται ως΄΄πεντοζάλια΄΄.Ο χορός προφανώς έχει πανάρχαιες ρίζες  και δικαίως είναι ο πιο γνωστός χορός της Κρήτης σε παγκόσμιο επίπεδο.

• Λαζώτης:Έχει καταγραφεί και ως Λαζεϊκος.Απο τον μουσικό Μάνο Μουντάκη έχουμε την μαρτυρία ότι ο πατέρας του(Κώστας Μουντάκης) άκουσε την μελωδία του τραγουδιού:΄΄Κάνε με κυρά γαμπρό΄΄από την μητέρα του ,την οποία μελωδία συχνά την σιγοτραγουδούσε στο σπίτι τους.Ο χορός έχει καταγραφεί στο χωριό Χάρκια στο Ρέθυμνο.

• Ανωγειανός πηδηχτός(μυλοποταμίτικος):αντρικός χορός από την περιοχή των Ανωγείων Ρεθύμνου.Ξεχωρίζουν τα δυνατά χυπήματα των ποδιών των αντρών.Γνήσιος μουσικός εκφραστής του σκοπού του Ανωγειανού πηδηχτού είναι ο Δημήτρης Πασπαράκης ο οποίος συνεχίζει επάξια την μεγάλη μουσική παράδοση της οικογένειας του και από τον οποίο έχουμε καταγράψει την μελωδία του πηδηχτού των Ανωγείων. Έχουμε καταγράψει τον χορό στα Ανώγεια από ντόπιους χορευτές.

• Αγκαλιαστός :ένας χορός-έθιμο θα λέγαμε από τον νομό Λασιθίου στον οποίο οι άνθρωποι παλαιότερα έβρισκαν την ευκαιρία  μέσα από αυτόν τον χορό να εκφράσουν συναισθήματα αγάπης,φιλίας και αθώων πειραγμάτων.Κυκλικός χορός όπου οι χορευτές περπατούν τραγουδώντας μαντινάδες.Ξεκινά με λίγο πηδηχτό .Στη συνέχεια ο μουσικός παίζει τον σκοπό του αγκαλιαστού και οι δύο τελευταίοι χορευτές πιάνουν τα χέρια τους ψηλά δημιουργώντας αψίδα απ’όπου περνούν οι υπόλοιποι χορευτές δημιουργώντας έτσι αψίδα με τη σειρά τους μέχρι ν’αγκαλιαστούν όλοι.Αγκαλιασμένοι όλοι ,ξεκινούν το τραγούδι .Σε κάθε χορευτή αντιστοιχεί μία μαντινάδα.Τη μαντινάδα την λέει κάποιος από τον κύκλο ή ο μουσικός και ο χορός επαναλαμβάνει το πρώτο ημιστίχιο.Έτσι ξαγκαλιάζονται από την αρχή προς το τέλος με τη σειρά τους όλοι οι χορευτές.Τον έχουμε καταγράψει στην Κριτσά του Αγ.Νικολάου.

• Σούστα:o χορός του έρωτα.Χορεύεται από τον άντρα και την γυναίκα και η φιγούρες του χορού εκφράζουν τα συναισθήματα και  την επικοινωνία της ψυχής του ζευγαριού.Μεγάλος μουσικός εκφραστής της σούστας ήταν ο Ρεθεμνιώτης λυράρης Αντώνης Παπαδάκης (Καρεκλάς).

• Ξενομπασάρης:ο σιγανός χορός όπως χορεύεται στον νομό Λασιθίου και συγκεκριμένα στην περιοχή της Ιεράπετρας με χαρακτηριστική μελωδία και στίχο.

• Ζερβόδεξος:εύθυμος –σατυρικός κυκλικός χορός από τον νομό Λασιθίου  στον οποίο οι χορευτές  πιάνουν τα χέρια τους χαμηλά ο ένας πίσω από τον άλλο.Πρόκειται για ένα χορό –παιχνίδι όπου οι χορευτές αλλάζουν κατεύθυνση όταν ακούσουν μια συρτή οξύφωνη δοξαριά από τον λυράρη ή τον βιολάτορα.Ο μουσικός προσπαθεί να μπερδέψει τους χορευτές κάνοντας συνεχείς απότομες δοξαριές δημιουργόντας εύθυμο κλίμα στους χορευτές.Τον έχουμε καταγράψει στο χωριό Κριτσά του Αγ.Νικολάου.

• Πηδηχτός Λασιθίου(ή κρητικός):πηδηχτός κυκλικός  χορός από τον νομό Λασιθίου με πολλά μουσικά γυρίσματα και τοπικές ιδιαιτερότητες.Είναι ο πιο σημαντικός χορός της Ανατολικής Κρήτης.Στον πηδηχτό είναι ο χορός που ο αυτοσχεδιασμός καθορίζει και χαρακτηρίζει τους πρώτους  και είναι ανεπτυγμένη η επικοινωνία μουσικού-χορευτή.Τον έχουμε καταγράψει στο χωριό Κριτσά του Αγ.Νικολάου ,στη Σητεία ενώ υπάρχουν καταγραφές από το χωριό  Κρούστα.

• Μαλεβιζιώτης(καστρινός ή πηδηχτός):πολεμικός ,πηδηχτός  κυκλικός χορός.Το όνομά του προέρχεται από την επαρχία Μαλεβιζίου στο Ηράκλειο. Ο χορευτής αφήνει ελεύθερο το κορμί και την ψυχή του να αυτοσχεδιάσει στην διονυσιακή μελωδία του χορού.Οι χορευτές πιάνονται από τις παλάμες των χεριών που φτάνουν μέχρι το ύψος των ώμων.Τον έχουμε καταγράψει στο χωριό Εθιά Αστερουσίων στο Ηράκλειο,περιοχή η οποία γέννησε ΄΄μεγάλους ΄΄χορευτές του Μαλεβιζιώτη.

• Μικρό-μικράκι:θρησκευτικός –συρτός χορός με επαναλαμανόμενα και ήρεμα βήματα . Τον συναντάμε στα Χανιά και στο Ρέθυμνο.Υπάρχει καταγραφή από το χωριό Χάρκια στο Ρέθυμνο.

• Στου παπαχατζή το μύλο:Τοπικός  πηδηχτός χορός στο χωριό Γέργερη του νομού Ηρακλείου.Τον έχουμε καταγράψει στην Γέργερη .Έχουμε καταγραφή της κ.Δόμνας Σαμίου η οποία κατέγραψε τον χορό το 1978 στην Γέργερη με τηλεοπτικό συνεργείο της Ε.Ρ.Τ.