Η πόρτα άνοιξε στον κρητικό χορό
Η παράσταση “Φτάσε όπου δεν μπορείς”του συγκροτήματος των αδελφών Μεγαλακάκη στο Χοροθέατρο “Δόρα Στράτου” με καταγοήτευσε και με έβαλε σε σκέψεις. Τα τελευταία χρόνια προβληματίζομαι για την κατεύθυνση που θα έπρεπε να πάρει ο ελληνικός χορός. Παλαίψαμε 30 χρόνια για να στραφούν οι δάσκαλοι στο παραδοσιακό πρωτότυπο, να γυρίσουν στα χωριά για να μαθητεύσουν. Τώρα που όλες οι καταγραφές έγιναν και δεν φοβόμαστε την από άγνοια αλλοίωση, νομίζω πως είναι ώριμη η κατάσταση για να εξελιχτεί ο χορός. Μπορούν προικισμένα άτομα να δημιουργήσουν δικές τους φιγούρες, νέους σχηματισμούς, παραλλαγές, προσαρμογές στα σημερινά γούστα, εντυπωσιακές σκηνικές παρουσιάσεις.
Κάτι τέτοιο δοκιμάζουν οι αδελφοί Μεγαλακάκη στην κρητικό χορό. Βγαίνει ο ένας μπροστά αντιμέτωπος με το θεατή και χορεύει σόλο συρτό χανιώτικο σαν να ήταν ζεϊμπέκικο. Σπάνε τον κύκλο και βάζουν τις χορεύτριες να χορεύουν λυτά στο χώρο. Περιορίζουν τα πηδήματα στον αέρα του μπροστινού και τα χτυπήματα στα στιβάνια – αντί γι αυτά διδάσκουν τους χορευτές να κάνουν κέντημα στο έδαφος με τεχνικά βήματα. Χρησιμοποιούν μουσική πιο αδρή, πιο χαλαρή, πιο κοντά στα σημερινά γούστα. Μακάρι να συνεχίσουν στον ίδιο δρόμο, να τολμήσουν να πάνε πιο μακριά. Κάτι τέτοιο έγινε στο φλαμένκο και στον ιρλανδέζικο χορό, έτσι κατέκτησαν τον κόσμο. Το χοροθέατρο Δόρα Στράτου φιλοξενώντας τη δημιουργία των αδελφών Μεγαλακάκη στην κρητικό χορό έδειξε ότι εγκρίνει την εξέλιξη από άλλους, αρκεί αυτή να βασίζεται σε απόλυτη γνώση του πρωτότυπου. Αρκεί να κάνει βήματα προσεκτικά και στέρεα, αφού τολμά να επέμβει σε ένα έργο τέχνης που χρειάστηκε αιώνες για να φτάσει ως εδώ. Κι αρκεί να γίνεται από ανθρώπους με ταλέντο ώστε το αποτέλεσμα να έχει υψηλή αισθητική.
Τα κριτήρια αυτά τα ικανοποιεί η πρόταση των αδελφών Μεγαλακάκη, γι αυτό μας γεμίζει χαρά κι αισιοδοξία για το μέλλον. Η πόρτα άνοιξε στον κρητικό χορό, μπορούν να ακολουθήσουν ο μακεδονικός, ο θρακιώτικος, ο ποντιακός και οι άλλοι. Το ρίσκο είναι μεγάλο, το κοινό είναι απαιτητικό, η αποτυχία παραμονεύει. Πολλοί χορογράφοι του μοντέρνου χορού δοκίμασαν αλλά τίποτα δεν έμεινε πίσω τους – γιατί δεν είχαν τη γνώση του παραδοσιακού, νόμιζαν ότι μπορούσαν να τον “πειράξουν” επειδή απλώς τον είχαν δει – κι αυτός τους εκδικήθηκε. Οι δάσκαλοι του ελληνικού χορού όμως αξίζει να προσπαθήσουν, οι καλύτεροι από αυτούς το δικαιούνται γιατί έχουν τη βαθιά γνώση που απαιτείται.Έχουμε μπροστά μας ένα τόλμημα που πέτυχε. Περιμένουμε με ανυπομονησία τις επόμενες προτάσεις των αδελφών Μεγαλακάκη και των ισάξιων με αυτόν συναδέλφων του σε άλλες περιοχές.
Δρ. Άλκης Ράφτης
Πρόεδρος του Χοροθεάτρου “Δόρα Στράτου”, Αθήνα / Πρόεδρος του Διεθνούς Συμβουλίου Χορού, Παρίσι